Ιστορίες καθολικής Τρέλλας : Η Δίκη του Πάπα Φορμόζου! Όταν ούτε ο θάνατος δεν σε γλιτώνει απο παλαβούς!

Δίκη της σορού του Πάπα Φορμόζου (816-869) σε πίνακα του Ζαν-Πολ Λοράνς (1870).

Όλοι γνωρίζουμε πως στην ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας υπήρξαν στιγμές… λιγότερο θεόσταλτες και περισσότερο θεότρελες. Καμία όμως δεν ξεπερνά το αλλόκοτο, θεοσκότεινο και απολύτως νεκροκεντρικό επεισόδιο της Δίκης του Πάπα Φορμόζου — γνωστή και ως το Συνέδριο του Πτώματος (Synodus Horrenda, στα λατινικά γιατί ακούγετε ποιο τρομακτικό ).

«Ὁ νεκρός δεδικαίωται» λέει η Γραφή. Μάλλον δεν είχαν ενημερώσει την Καθολική Εκκλησία, ή τουλάχιστον τον Πάπα Στέφανο ΣΤ΄, ότι ισχύει και για παπικά πτώματα. Γιατί το 897, η Ρώμη έζησε ένα από τα πιο φρικιαστικά, αδιανόητα και ταυτόχρονα γελοία επεισόδια της ιστορίας της: τη δίκη ενός νεκρού.

Πώς πεθαίνεις και σε ζητάνε να επιστρέψεις στην δουλειά !

Ο Πάπας Φορμόζος, σεβαστός μέχρι το τέλος της ζωής του, πέθανε ειρηνικά το 896. Κι όμως, μόλις 9 μήνες μετά, ο διάδοχός του, Πάπας Στέφανος ΣΤ΄, αποφάσισε ότι ο μακαρίτης έπρεπε να περάσει από δίκη. Το γιατί; Πολιτικά κόμπλεξ, προσωπική μικροψυχία και μια δόση φανατισμένης παράνοιας. Σου λέει: «Οκ, μπορεί να είναι νεκρός, αλλά δεν θα ξεφύγει έτσι εύκολα.»

Μια δίκη χωρίς υπεράσπιση (ούτε σφυγμό)

Το πτώμα του Φορμόζου ξεθάφτηκε, ντύθηκε ξανά με τα παπικά άμφια και τοποθετήθηκε στον παπικό θρόνο της βασιλικής του Λατερανού. Εκεί, μπροστά σε κοινό, καρδινάλιους και κληρικούς, ο νεκρός «κάθισε» στο εδώλιο και κατηγορήθηκε από τον ίδιο τον εν ενεργεία Πάπα.

Η διαδικασία περιελάμβανε ρητορικές ερωτήσεις, επίσημη απαγγελία κατηγοριών και, για να τηρηθεί το τυπικό, ένας διάκονος που υποδυόταν τη φωνή του πτώματος και απαντούσε στις ερωτήσεις. Ήταν μια τελετή που κυμαινόταν μεταξύ θρησκευτικού παραληρήματος και θεατρικής αποθέωσης του παραλογισμού.

Η απόφαση; Ένοχος. Ο Φορμόζος κρίθηκε ανάξιος του παπικού αξιώματος, όλα του τα διατάγματα ακυρώθηκαν, και σε μια ύστατη «χειρονομία δικαιοσύνης», του έκοψαν τα δάχτυλα με τα οποία ευλογούσε όσο ζούσε.

Μετά, το σώμα — πια ακρωτηριασμένο και εξευτελισμένο — σύρθηκε στους δρόμους της Ρώμης και ρίχτηκε στον ποταμό Τίβερη. Επειδή η σωτηρία της ψυχής δεν αρκούσε· έπρεπε να καθαριστεί και η εικόνα του θεσμού. Έστω και μέσα στο ποτάμι.

Πολιτικά πάθη με ράσα

Ο λόγος πίσω απ’ αυτή τη φρίκη δεν ήταν θεολογικός. Ήταν απλώς πολιτικός. Ο Φορμόζος είχε ταχθεί υπέρ του αυτοκράτορα Αρνούλφου της Καρινθίας, ενώ οι αντίπαλοί του, οι δούκες του Σπολέτο, δεν το ξέχασαν. Ο νέος Πάπας, υποστηριζόμενος από αυτούς, φρόντισε να «ξεπλύνει» το παρελθόν — με τη βοήθεια φορμόλης και προσωπικής εμμονής.

Η φάρσα δεν κράτησε πολύ

Ο λαός της Ρώμης, βλέποντας τον παραλογισμό να ξεπερνά κάθε όριο, εξοργίστηκε. Ο Πάπας Στέφανος φυλακίστηκε, καθαιρέθηκε και λίγο αργότερα πέθανε στη φυλακή – πιθανόν δολοφονημένος. Η σορός του Φορμόζου, ανασύρθηκε από τον Τίβερη και επανατάφηκε με τιμές. Οι αποφάσεις του «Συνόδου του Πτώματος» ακυρώθηκαν, και η Εκκλησία προσπάθησε να ξεχάσει τη ντροπή.

Το μόνο θαύμα: το πώς το επέτρεψαν

Το πραγματικό θαύμα δεν είναι ότι ξεθάφτηκε ένας πάπας. Είναι ότι τόσοι κληρικοί στάθηκαν και παρακολούθησαν μια τέτοια δίκη χωρίς να σηκωθούν να φύγουν. Ο θρησκευτικός θεσμός, υποτίθεται, είναι χτισμένος πάνω στη συγχώρεση και την αιώνια ανάπαυση. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, η Εκκλησία απέδειξε πως ούτε ο θάνατος δεν σου εξασφαλίζει γαλήνη — όταν πίσω από το ράσο υπάρχει μίσος, εγωισμός και εξουσιομανία.