Επικαιρότητα & Πολιτισμός
Τεχνητή Νοημοσύνη Q&A
Ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα της επικαιρότητας είναι το θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Αρκετοί συνεργάτες και φίλοι με ρωτούν συνεχώς διάφορα θέματα σχετικά με τη χρήση της, τους φόβους, τις αγωνίες τους και φυσικά για την ασφάλεια της.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και να εξηγήσουμε με απλά λόγια σε ένα Q&A (ερωτήσεις και απαντήσεις):
Τι είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ);
Η ΤΝ δεν είναι τίποτα καινούργιο, απλώς έχει αναπτυχθεί με το πέρασμα του χρόνου και κυρίως τα τελευταία χρόνια. Είναι ουσιαστικά ένα “υπερπρόγραμμα” με πολύ απλά λόγια, που αναλύει δεδομένα, κάνει υπολογισμούς και, τέλος, δίνει λογικές απαντήσεις. Το ίδιο το μοντέλο μάθησης είναι βασισμένο σε υπολογιστές και επεξεργαστές, οι οποίοι «μαθαίνουν» και «αναπαράγουν» τρόπους ανθρώπινης σκέψης. Αυτό ακριβώς ανέλυσε πρώτος ο Alan Turing* , ο οποίος στην πραγματικότητα θεωρείται ο πατέρας της υπολογιστικής επιστήμης και της Τεχνητής Νοημοσύνης, με την έννοια της μηχανικής μάθησης.
Το πιο γνωστό έργο του Τούρινγκ για την ΤΝ είναι το “Turing Test” (Δοκιμή του Τούρινγκ), το οποίο προσδιόρισε την ικανότητα ενός υπολογιστή να μιμηθεί ανθρώπινη σκέψη. Εάν ο χρήστης δεν μπορεί να ξεχωρίσει αν απαντά σε έναν υπολογιστή ή σε έναν άνθρωπο, τότε ο υπολογιστής έχει περάσει τη δοκιμασία της ΤΝ.
Νομίζω πως αυτά είναι καινούργια πράγματα, πότε προλάβατε και τα βγάλατε;
Καλά, αν νομίζεις ότι αυτά είναι καινούργια, τότε μάλλον δεν έχεις ακούσει για το πρόγραμμα EUROSPEECH στην Ελλάδα το 1995, που χρησιμοποίησε γλωσσικά μοντέλα και έκανε πειραματισμούς με την ΤΝ. Η ΤΝ δεν είναι καινούργια. Ξεκίνησε πολύ πιο πίσω, με τα πρώτα βήματα στην υπολογιστική επιστήμη κατά τη δεκαετία του 1950 και τη δουλειά του Alan Turing, ο οποίος ανέπτυξε την έννοια των αλγορίθμων και της υπολογιστικής μηχανής. Μετά την Τουρινγκ ήρθε και η ανάπτυξη των πρώτων μοντέλων, τα οποία δεν ήταν τόσο εξελιγμένα όσο αυτά που έχουμε σήμερα, αλλά αποτέλεσαν τη βάση για τη σύγχρονη ΤΝ.
Τα ρομπότ θα μας πάρουν τη δουλειά, ε;
Όχι, φίλε μου, η ΤΝ δεν έχει να κάνει με τα ρομπότ*2 ή τα συστήματα αυτοματισμού. Τα συστήματα αυτοματισμού (υπολογιστές που κάνουν τα σπίτια μας έξυπνα για παράδειγμα ή της βιομηχανίας) και τα ρομπότ ( μηχανές επαναλαμβανόμενων λειτουργικών εργασιών πχ ηλεκτρική σκούπα ρομπότ) είναι από μόνα τους διαφορετικά και πολλές φορές μπορεί να συνδυαστούν με την ΤΝ για να δημιουργήσουν πιο έξυπνα και πιο ανεξάρτητα συστήματα. Αλλά η ΤΝ από μόνη της αφορά την αναπαραγωγή ανθρώπινων χαρακτηριστικών και την ανάλυση και επεξεργασία δεδομένων, όχι την αντικατάσταση ανθρώπινων εργασιών. Το αν η ΤΝ «θα πάρει τις δουλειές μας» εξαρτάται από την σκεπτική και ηθική των εργοδοτών , το προγραμματισμό και τις επιλογές των ανθρώπων που τη δημιουργούν. Για παράδειγμα, αν αναλογιστούμε τις τεχνολογικές εξελίξεις του παρελθόντος, όπως η βιομηχανική επανάσταση, είδαμε ότι νέες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν, ενώ άλλες εκλείψαν. Και αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο στην ιστορία της ανθρωπότητας αλλά μέρος της εξέλιξης .
Η ΤΝ είναι επικίνδυνη και θα μας καταστρέψει;
Αυτό είναι ίσως το πιο κοινό ερώτημα, και δεν έχει τελειώσει ακόμα η συζήτηση για το τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον. Ωστόσο, η ΤΝ από μόνη της δεν έχει κανένα «κακό σκοπό». Αυτό που μπορεί να γίνει επικίνδυνο είναι αν οι άνθρωποι τη χρησιμοποιούν με κακόβουλο σκοπό. Όπως είπε και ο Turing, η ΤΝ είναι απλώς ένα εργαλείο. Και ένα εργαλείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για καλό ή για κακό, όπως ο αναπτήρας (ένα σπίρτο μπορεί να ανάψει ένα κερί και να βλέπεις στο σκοτάδι αλλά μπορεί και στα χέρια ενός ασυνείδητου να κάψει ένα δάσος). Επομένως, δεν φταίει το εργαλείο, αλλά η χρήση του.
Η ΤΝ έχει συναισθήματα;
Αυτό είναι ένα από τα πιο συχνά «λαθεμένα» πιστεύω που συναντάμε για την ΤΝ. Στην πραγματικότητα, η ΤΝ δεν έχει συναισθήματα. Αν ήταν να το πούμε με απλά λόγια, είναι ένα εργαλείο που αναπαράγει πληροφορίες και δεδομένα. Μπορεί να αναγνωρίσει τη λέξη «αγάπη», αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι «αισθάνεται» τίποτα. Όπως και ο αναπτήρας δεν «αισθάνεται» όταν τον χρησιμοποιείς για να ανάψεις τα κεράκια στην τούρτα ή να βάλεις φωτιά σε μια στοίβα ξύλα έτσι και η ΤΝ δεν έχει συναισθήματα, μόνο δεδομένα και υπολογισμούς.
Η ΤΝ θα κάνει τα παιδιά μας χαζά;
Αν θεωρείς ότι η ΤΝ θα «χαζέψει» τα παιδιά μας, τότε ίσως πρέπει να αναθεωρήσουμε τις γνώσεις μας για την ανθρώπινη εκπαίδευση.
Η ΤΝ δεν έχει καμία σχέση με την ανάπτυξη του ανθρώπινου εγκεφάλου. Όπως και ο Turing υποστήριξε, η ανθρώπινη ευφυΐα είναι κάτι που αναπτύσσεται μέσω του περιβάλλοντος, της εκπαίδευσης και της εμπειρίας. Αν κάποιος θέλει να μάθει και να βελτιώσει τις ικανότητές του, η ΤΝ μπορεί να βοηθήσει, αλλά δεν θα «καταστρέψει» την ικανότητά του να σκέφτεται. Εξάλλου, όταν το παιδί σου χρησιμοποιεί υπολογιστή ή κινητό τηλέφωνο, δεν το «χαζεύει», έτσι; Απλώς το χρησιμοποιεί ως εργαλείο για να εξελιχθεί.
Η ΤΝ δεν είναι ασφαλής;
Πρόκειται για κάτι το οποίο συμφωνούμε όλοι μας: Η ΤΝ δεν είναι απόλυτα ασφαλής, κυρίως γιατί το διαδίκτυο και οι πλατφόρμες που την φιλοξενούν δεν είναι απόλυτα ασφαλείς. Ωστόσο, το να κατηγορείς την ΤΝ για αυτό που μπορεί να συμβεί στο διαδίκτυο, είναι σαν να κατηγορείς τα όπλα στο πόλεμο και όχι τα κράτη που κάνουν το πόλεμο. Όταν αποδεχόμαστε τους όρους και τις προϋποθέσεις, πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι συνομιλίες και τα δεδομένα που καταγράφονται είναι ένα μέρος του παιχνιδιού, για να γίνουν πιο έξυπνα τα μοντέλα. Πίσω από όλα αυτά υπάρχουν εταιρίες και άνθρωποι που εργάζονται , τα έσοδα δεν έρχονται από την δωρεάν έκδοση που χρησιμοποιεί κάποιος και λογικό είναι να πουλάνε πληροφορίες μιας και έτσι μπορούν να συνεχίζουν να έχουν ροή εσόδων για ανάπτυξη και να για να πληρώνουν τους λογαριασμούς τους.
Ποια είναι η καλύτερη πλατφόρμα ή μοντέλο ΤΝ;
Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση εξαρτάται από τις ανάγκες του καθενός. Αν θες την πιο ακριβή ΤΝ με τις πιο αξιόπιστες απαντήσεις, το ChatGPT είναι αναμφισβήτητα το πιο δημοφιλές. Αλλά, όπως και να το κάνουμε, δεν είναι τέλειο και έχει πιθανότητες να κάνει λάθη, όπως το κάνει και οποιοδήποτε άλλο εργαλείο. Ο Turing θα ήταν περήφανος για την πρόοδο που έχει γίνει, αλλά και εκείνος ξέρει ότι τα πρώτα βήματα είναι πάντα δύσκολα.
Alan Tyring
* Ο Alan Turing (1912-1954) ήταν Άγγλος μαθηματικός, λογιστής και θεωρητικός υπολογιστής, γνωστός για την ανάπτυξη του Τούρινγκ Test, το οποίο αποτέλεσε θεμέλιο για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Η δουλειά του στην κρυπτογραφία κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο συνέβαλε αποφασιστικά στην αποκρυπτογράφηση του γερμανικού Enigma, επιταχύνοντας τη νίκη των Συμμάχων.
Robot
2 Η λέξη “ρομπότ” προέρχεται από τα τσέχικα, από τη λέξη “robota”, που σημαίνει «δουλειά» ή «καταναγκαστική εργασία». Εισήχθη στον παγκόσμιο λεξιλόγιο από τον Τσέχο συγγραφέα Κάρελ Τσάπεκ, ο οποίος χρησιμοποίησε τον όρο στο θεατρικό έργο του R.U.R. (Ρομπότ Οικουμενική Εταιρεία) το 1920, για να περιγράψει ανθρώπινους-μηχανικούς υπηρέτες που κατασκευάζονται για να εκτελούν βαριές εργασίες.
https://el.wikipedia.org/wiki/Άλαν_Τούρινγκ
*
Αυτά λοιπόν για την ώρα! Αν έχεις άλλες απορίες σχετικά με την Τεχνητή Νοημοσύνη, μην διστάσεις να αφήσεις ένα σχόλιο από κάτω και θα επανέλθουμε.
Νίκος Παυλούς
Business and Tech Solution Analyst