Η επιστημονική φαντασία, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν γεννήθηκε στο Χόλιγουντ, ούτε στα εργαστήρια της NASA. Γεννήθηκε όταν ένας άνθρωπος κοίταξε τα αστέρια και αναρωτήθηκε “Τι υπάρχει εκεί;”

📜 Ο Λουκιανός: Ο πρώτος κοσμοναύτης της λογοτεχνίας

Ο Λουκιανός από τη Σαμοσάτα (2ος αιώνας μ.Χ.) έγραψε το Αληθινή Ιστορία, όπου:

• Οι ήρωες ταξιδεύουν στη Σελήνη,
• Συναντούν εξωγήινους,
• Και μπλέκουν σε διαπλανητικούς πολέμους. Δεν το έκανε στα σοβαρά — το έκανε για να σατιρίσει τους σοβαροφανείς. Μα αυτή ακριβώς η ειρωνεία του άνοιξε το δρόμο για ένα λογοτεχνικό είδος που τόλμησε να πει “τι θα γινόταν αν;”( what if)

🧠 Ιούλιος Βερν: Ο μηχανικός του φανταστικού

Ο Βερν δεν έγραψε απλά «φαντασία». Έφτιαξε τεχνικά πλάνα για υποβρύχια (Ναυτίλος), για ταξίδια στο κέντρο της Γης και για αποστολές στη Σελήνη.
🔹 Ήταν τιμητικά “Έλληνας της Μεσογείου”, καθώς υποστήριξε ενεργά την ελληνική ανεξαρτησία και έγραψε το Η Μεσόγειος Φλέγεται και πολέμησε εναντίων των τούρκων με το βρετανικό στόλο από πού εμπνεύστηκε και το θέμα του βιβλίου.
🔹 Προέβλεψε τη σύγχρονη γεωπολιτική της Μεσογείου και την πρόοδο των μέσων μεταφοράς με χειρουργική ακρίβεια.

Η σήραγγα της Μάγχης (η υπόγεια πόλη)

Οι αποστολές στο διάστημα ( από την γη στην σελήνη )

Ο Τιτανικός και τα αεροπλανοφόρα (πλωτή πολιτεία)

Τα υποβρύχια ( 80,000 λεύγες κάτω από την θάλασσα) και πολλά άλλα!

🤖 Ασίμοφ, Κλαρκ, Χέρμπερτ: Οι Προφήτες του 20ού αιώνα

• Ο Ασίμοφ, με τους Νόμους της Ρομποτικής, προειδοποίησε για τα διλήμματα της τεχνητής νοημοσύνης.
• Ο Άρθουρ Κλαρκ προείδε δορυφόρους, tablets και παγκόσμια δίκτυα.
• Ο Φρανκ Χέρμπερτ με το Dune μας έδειξε έναν κόσμο χωρίς ψηφιακή τεχνολογία — επειδή στο σύμπαν του, τα μηχανήματα είχαν υποδουλώσει τους ανθρώπους, και είχε προηγηθεί η “Τζιχάντ των Μηχανών” (Butlerian Jihad).

🪐 Dune: Όταν η άμμος μιλάει

Το Dune είναι:

• Ένα έπος πολιτικής, οικολογίας και φιλοσοφίας,
• Ένας κόσμος όπου ο άνθρωπος βασίζεται στη βιοτεχνολογία και στα ψυχικά του χαρίσματα αντί για ΑΙ,
• Και μια ιστορία με βαθιά επιρροή από Ισλάμ, Βουδισμό και Βυζαντινή πολιτική σκέψη.

✨ Star Trek: Το μέλλον που ήδη έφτασε

Το Star Trek, ιδιαίτερα η πρωτότυπη σειρά του 1966 Leonard Nimoy , δεν ήταν απλά μπροστά από την εποχή του τεχνολογικά — ήταν πολιτικά ριζοσπαστικό και κοινωνικά τολμηρό.

🔧 Προφητική τεχνολογία

Πολλές από τις τεχνολογικές “φαντασίες” του Enterprise ζουν ανάμεσά μας:

• 📞 Τα communicator ενέπνευσαν άμεσα τη Motorola — ειδικά το θρυλικό Razr, του οποίου το design και logo παρέπεμπαν καθαρά στα Starfleet μοντέλα.
• 📺 Επίπεδες οθόνες τοίχου – πολύ πριν τα smart TV, βλέπαμε τις “γέφυρες” των διαστημοπλοίων να λειτουργούν με μινιμαλιστικές οθόνες αφής την εποχή που οι οικιακές τηλεοράσεις ήταν έπιπλα 40 κιλών .
• 🎧 Hands-free ακουστικά – τότε φουτουρισμός, σήμερα εργαλείο γραφείου.
• 🧼 Λουτρά υπερήχων – σήμερα χρησιμοποιούνται ευρέως στην ιατρική, την οδοντιατρική και σε εργαστήρια όπου απαιτείται υπέρ-καθαρότητα, όπως σε φίλτρα νερού ή μικροεργαλεία. Δεν είναι πια φαντασία.
• 🍲 Replicators (συσκευές που “εκτυπώνουν” φαγητό) – σήμερα δοκιμάζονται οι πρώτες τρισδιάστατες εκτυπώσεις βρώσιμων υλικών.

Παράλληλα, έσπασε κοινωνικά ταμπού. Με την κάλυψη του μέλλοντος και του φανταστικού άσκησε κρητική και έδωσε τροφή για σκέψη σε πολλά θέματα Ταμπού (κοινωνικά , πολιτικά , θρησκευτικά , ισότητας κ.α.) για την εποχή του και όχι μόνο . Το πρώτο δια φυλετικό τηλεοπτικό φιλί μεταξύ Captain Kirk (Καυκάσιος) και της Uhura ( Αφρο-Αμερικανίδα) ήταν επανάσταση μιας και ενας λευκός απαγορεύονταν να έχει σχέσεις με μία μαύρη πόσο περισσότερο παράνομο να την φυλάει στην δημόσια τηλεόραση τότε. Σήμερα είναι μέρος της ιστορίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

 ·  Ήταν η πρώτη σειρά που προέβαλε ένα μέλλον χωρίς ρατσισμό, με πλήρωμα ποικίλων φυλών, φύλων και εθνικοτήτων.

·  Το φιλί μεταξύ του Κάπτεν Κερκ και της Ουχούρα, ήταν το πρώτο διαφυλετικό φιλί στην αμερικανική τηλεόραση — και προβλήθηκε σε μια εποχή όπου τέτοιες σχέσεις ήταν παράνομες σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ.

·  Η Ουχούρα (Nichelle Nichols) ήταν μια από τις πρώτες μαύρες γυναίκες με “ισότιμο” ρόλο στη mainstream τηλεόραση, κάτι που ενέπνευσε ακόμη και τη Mae Jemison, την πρώτη Αφροαμερικανίδα αστροναύτη της NASA και ενέπνευσε όπως έχει δηλώσει και η ίδια την Whippy Goldberg στο να ακολουθήσει την καριέρα της ηθοποιού.

🌌 Star Wars: Η Μυστικιστική Επανάσταση

Ο George Lucas, με επιρροές από Ορθόδοξη ασκητική, Ζεν φιλοσοφία και Ιαπωνικό σινεμά, δημιούργησε τους Jedi ως μοναχούς πολεμιστές — υπηρέτες της “Δύναμης”, που δεν διαφέρει πολύ από το Άγιο Πνεύμα ή τη Tao ενέργεια.
Το πρώτο Star Wars (1977) πρωτοστάτησε στα ειδικά εφέ, αλλά και στον παγκόσμιο μύθο που έχει πια σχολή, cosplay κοινότητες, και ακόμη και… σχολή Jedi στην Αμερική.

Η Επιστημονική Φαντασία δεν είναι απλά ψυχαγωγία. Είναι το εργαστήριο του αύριο, το μικροσκόπιο του παρόντος και πολλές φορές το ηθικό αντίβαρο της τεχνολογικής προόδου.

Από τον Λουκιανό ως τον Πωλ Ατρείδη, κι από τον Βερν μέχρι τον Μάνταλοριαν, ένα είναι σίγουρο:
Το μέλλον γράφεται πάντα από αυτούς που τολμούν να το φανταστούν.

Ένα μυστικό όπλο: όποιος αποκάλυπτε τη συνταγή, καταδικαζόταν σε θάνατο

Το υγρό πυρ ήταν ένα «ανορθόδοξο όπλο»: ένα φονικό εμπρηστικό μείγμα που εξασφάλισε στους Βυζαντινούς αδιαμφισβήτητη στρατιωτική υπεροχή τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα.

Υγρό πυρ – Μινιατούρα

Η μινιατούρα αυτή απεικονίζει Βυζαντινούς ναυτικούς να χρησιμοποιούν το υγρό πυρ ενάντια στον επαναστάτη Θωμά τον Σλάβο. (Πηγή: Wikimedia Commons)

Η χρήση του πυρός ως όπλο ήταν συχνή στην αρχαιότητα. Εμπρηστικά βέλη και φλεγόμενα βλήματα ήταν εξαιρετικά χρήσιμα για την πρόκληση πυρκαγιών, ιδιαίτερα κατά τις πολιορκίες. Ωστόσο, ήταν οι Βυζαντινοί που ανέπτυξαν την τεχνική στο έπακρο κατά την ύστερη αρχαιότητα, χρησιμοποιώντας ένα μυστικό όπλο. Η συνταγή του φυλασσόταν αυστηρά στην αυλή της Κωνσταντινούπολης και ήταν γνωστή μόνο στον αυτοκράτορα και σε λίγους εξειδικευμένους τεχνίτες. Όποιος αποκάλυπτε το μυστικό, τιμωρούνταν με θάνατο.

Φωτιά στη θάλασσα

Το υγρό πυρ ήταν μια ειδική εμπρηστική σύνθεση που χρησιμοποιούνταν για την καταστροφή εχθρικών πλοίων ή πολιορκητικών μηχανών. Πιθανώς αποτελούνταν από μίγμα πίσσας, νίτρου, θείου, πετρελαίου και άσβεστου – μια εκρηκτική συνταγή εξαιρετικά αποτελεσματική ιδιαίτερα στη θάλασσα.

Κατά τις ναυμαχίες, το υγρό πυρ εκτοξευόταν από ειδικούς χάλκινους σωλήνες (ένα είδος «μεσαιωνικού φλογοβόλου») που λειτουργούσαν με πετάλια, τοποθετημένους στα δρομώνια – τα μεγάλα πολεμικά πλοία των Βυζαντινών. Επίσης, πετάγονταν πήλινα αγγεία γεμάτα με το μίγμα, που εξερράγησαν με την πρόσκρουση.

Αδύνατο να σβήσει

Αυτό που έκανε το υγρό πυρ τόσο τρομακτικό ήταν ότι δεν μπορούσε να σβήσει με νερό — πιθανώς επειδή περιείχε άσβεστο, που αντιδρά βίαια όταν βραχεί. Σύμφωνα με μεσαιωνικά κείμενα, ο μόνος τρόπος για να σβήσει ήταν με μείγμα από ούρα, άμμο και ξίδι. Οι εχθροί των Βυζαντινών δεν το γνώριζαν αυτό. Έτσι, οι Βυζαντινοί κατάφεραν να αποκρούσουν την αραβική πολιορκία της Κωνσταντινούπολης το 717–718 μ.Χ.

Γιατί λέγεται “Greek fire”;

Η ονομασία “Greek fire” δόθηκε από ξένους λαούς και υιοθετήθηκε στις δυτικές γλώσσες. Οι ίδιοι οι Βυζαντινοί αποκαλούσαν το όπλο “υγρόν πῦρ” ή “πῦρ Ρωμαϊκόν” (ρωμαϊκή φωτιά), καθώς ήταν μέρος της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η σύνθεση αποδίδεται σε έναν Έλληνα εφευρέτη που ζούσε στον Λίβανο, στην αρχαία Ηλιούπολη (Heliopolis).

Μετά τον σεισμό που σημειώθηκε εχθές το βράδυ, αλλά και γενικότερα, ζώντας σε σεισμογενή περιοχή όπως είναι η ζώνη της Μεσογείου, είναι καλό να είμαστε πάντα προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο σεισμών.
Παρακάτω παρατίθενται οδηγίες για την πρόληψη, τη διάρκεια και τη μετασεισμική διαχείριση του φαινομένου.

Η πρόληψη, η προετοιμασία και η σωστή αντίδραση είναι καθοριστικής σημασίας εκείνες τις στιγμές για την ασφάλεια όλων μας.

ΣΕΙΣΜΟΙ

ΣΩΣΤΗ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

Μέσα στο σπίτι

• Στερεώστε γερά στους τοίχους τα ράφια και τις βιβλιοθήκες. Απομακρύνετε από τις πόρτες τα ψηλά έπιπλα που μπορούν να ανατραπούν και να εμποδίσουν την έξοδο.
• Βιδώστε καλά στους τοίχους το θερμοσίφωνα και τις δεξαμενές καυσίμων και νερού.
• Τοποθετήστε τα βαριά αντικείμενα στα χαμηλότερα ράφια.
• Απομακρύνετε τα βαριά αντικείμενα πάνω από κρεβάτια και καναπέδες.
• Στερεώστε καλά τα φωτιστικά σώματα και τους ανεμιστήρες οροφής.
• Προσδιορίστε καλά προφυλαγμένους χώρους σε κάθε δωμάτιο του σπιτιού:
  • κάτω από ανθεκτικά γραφεία ή τραπέζια.
  • μακριά από γυάλινες επιφάνειες και βιβλιοθήκες.
  • μακριά από εξωτερικούς τοίχους.
• Ελέγξτε τη σωστή λειτουργία του δικτύου παροχής ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου.
• Ενημερώστε τα μέλη της οικογένειας για το πώς κλείνουν οι γενικοί διακόπτες ηλεκτρικού, νερού και φυσικού αερίου και για τα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης (112, 199, 166, 100 κλπ.)
• Προμηθευτείτε φορητό ραδιόφωνο με μπαταρίες, φακό και βαλιτσάκι πρώτων βοηθειών.

Έξω από το σπίτι

• Επιλέξτε ένα ασφαλή χώρο συνάντησης μετά το σεισμό ο οποίος να βρίσκεται:
  • μακριά από κτίρια και δέντρα
  • μακριά από τηλεφωνικά και ηλεκτρικά καλώδια.

ΟΤΑΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΕΙΣΜΟΣ

Αν είστε μέσα στο σπίτι

• Διατηρήστε την ψυχραιμία σας.
• Καλυφθείτε κάτω από κάποιο ανθεκτικό έπιπλο (τραπέζι, γραφείο, θρανίο), γονατίστε και κρατήστε με τα χέρια σας το πόδι του.
• Αν δεν υπάρχει ανθεκτικό έπιπλο, γονατίστε στο μέσον του δωματίου, μειώνοντας όσο γίνεται το ύψος σας και προστατέψτε με τα χέρια το κεφάλι και τον αυχένα σας. Απομακρυνθείτε από μεγάλες γυάλινες επιφάνειες (παράθυρα, γυάλινα χωρίσματα) ή έπιπλα και αντικείμενα που μπορεί να σας τραυματίσουν.
• Μην προσπαθήσετε να απομακρυνθείτε από το σπίτι.
• Μην βγείτε στο μπαλκόνι.

Αν είστε σε ψηλό κτίριο

• Απομακρυνθείτε από τζάμια και εξωτερικούς τοίχους.

Αν είστε σε χώρο ψυχαγωγίας, εμπορικό κέντρο ή μεγάλο κατάστημα

• Διατηρήστε την ψυχραιμία σας.
• Μείνετε στο χώρο μέχρι να τελειώσει η δόνηση.
• Μην παρασυρθείτε από το πανικόβλητο πλήθος που κινείται άτακτα προς τις εξόδους γιατί κινδυνεύετε να ποδοπατηθείτε.

Αν βρίσκεστε σε ανοιχτό χώρο

• Απομακρυνθείτε από χώρους που βρίσκονται κάτω από κτίρια, τηλεφωνικά ή ηλεκτρικά καλώδια.
• Αν έχετε μαζί σας τσάντα ή χαρτοφύλακα, καλύψτε το κεφάλι σας με αυτά.

Αν βρίσκεστε μέσα στο αυτοκίνητο

• Καταφύγετε σε ανοιχτό χώρο και σταματήστε με προσοχή το αυτοκίνητο ώστε να μην εμποδίζει την κυκλοφορία.
• Αποφύγετε να περάσετε από σήραγγες, γέφυρες ή υπέργειες διαβάσεις.

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΜΕΤΑ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ

Αν είστε μέσα στο σπίτι

• Προετοιμαστείτε για τυχόν μετασεισμούς.
• Ελέγξτε προσεκτικά τον εαυτό σας και τους γύρω σας για πιθανούς τραυματισμούς.
• Αν υπάρχουν βαριά τραυματισμένοι μην τους μετακινείτε.
• Εκκενώστε το κτίριο από το κλιμακοστάσιο (μην χρησιμοποιείτε τον ανελκυστήρα), αφού πρώτα κλείσετε τους διακόπτες του ηλεκτρικού ρεύματος, του φυσικού αερίου και του νερού.
• Καταφύγετε σε ανοιχτό και ασφαλή χώρο.
• Ακολουθήστε τις οδηγίες των Αρχών και μην δίνετε σημασία σε φημολογίες.
• Μην χρησιμοποιείτε άσκοπα το αυτοκίνητό σας ώστε να μην γίνετε εμπόδιο στο έργο των συνεργείων διάσωσης.
• Χρησιμοποιήστε το σταθερό ή κινητό τηλέφωνό σας σε εξαιρετικές περιπτώσεις, γιατί προκαλείται υπερφόρτωση των τηλεφωνικών δικτύων.
• Αποφύγετε να μπείτε στο σπίτι σας αν βλέπετε βλάβες, κομμένα καλώδια, διαρροή υγραερίου ή φυσικού αερίου.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΤΕ ΣΕ ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΟ ΚΥΜΑ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ (ΤΣΟΥΝΑΜΙ)

Αν βρίσκεστε σε περιοχή παραθαλάσσια με χαμηλό υψόμετρο

• Παρότι δεν προκαλούν τσουνάμι όλοι οι σεισμοί μείνετε σε εγρήγορση.
• Παρατηρήστε αν υπάρχει σημαντική αύξηση ή πτώση της στάθμης του ύδατος, γεγονός που αποτελεί φυσική προειδοποίηση.
• Απομακρυνθείτε από τη θάλασσα και κατευθυνθείτε σε περιοχές της ενδοχώρας με μεγαλύτερο υψόμετρο. Ένα τσουνάμι μικρού μεγέθους σε ένα σημείο της ακτής μπορεί να μεταβληθεί σε μεγάλο τσουνάμι, σε απόσταση χιλιομέτρων.
• Μείνετε μακριά από την ακτή. Το τσουνάμι δεν αποτελείται μόνο από ένα μόνο κύμα αλλά από μια σειρά από κύματα οπότε επιστρέψτε μόνο αφού ενημερωθείτε από τις αρμόδιες Aρχές ότι δεν υπάρχει κίνδυνος.
• Μην πλησιάζετε τις ακτές για να παρακολουθήσετε ένα επερχόμενο τσουνάμι. Όταν το δείτε ίσως είναι αργά για να το αποφύγετε.

πηγή: https://civilprotection.gov.gr/odigies-prostasias/seismoi