Ένα μυστικό όπλο: όποιος αποκάλυπτε τη συνταγή, καταδικαζόταν σε θάνατο

Το υγρό πυρ ήταν ένα «ανορθόδοξο όπλο»: ένα φονικό εμπρηστικό μείγμα που εξασφάλισε στους Βυζαντινούς αδιαμφισβήτητη στρατιωτική υπεροχή τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα.

Υγρό πυρ – Μινιατούρα

Η μινιατούρα αυτή απεικονίζει Βυζαντινούς ναυτικούς να χρησιμοποιούν το υγρό πυρ ενάντια στον επαναστάτη Θωμά τον Σλάβο. (Πηγή: Wikimedia Commons)

Η χρήση του πυρός ως όπλο ήταν συχνή στην αρχαιότητα. Εμπρηστικά βέλη και φλεγόμενα βλήματα ήταν εξαιρετικά χρήσιμα για την πρόκληση πυρκαγιών, ιδιαίτερα κατά τις πολιορκίες. Ωστόσο, ήταν οι Βυζαντινοί που ανέπτυξαν την τεχνική στο έπακρο κατά την ύστερη αρχαιότητα, χρησιμοποιώντας ένα μυστικό όπλο. Η συνταγή του φυλασσόταν αυστηρά στην αυλή της Κωνσταντινούπολης και ήταν γνωστή μόνο στον αυτοκράτορα και σε λίγους εξειδικευμένους τεχνίτες. Όποιος αποκάλυπτε το μυστικό, τιμωρούνταν με θάνατο.

Φωτιά στη θάλασσα

Το υγρό πυρ ήταν μια ειδική εμπρηστική σύνθεση που χρησιμοποιούνταν για την καταστροφή εχθρικών πλοίων ή πολιορκητικών μηχανών. Πιθανώς αποτελούνταν από μίγμα πίσσας, νίτρου, θείου, πετρελαίου και άσβεστου – μια εκρηκτική συνταγή εξαιρετικά αποτελεσματική ιδιαίτερα στη θάλασσα.

Κατά τις ναυμαχίες, το υγρό πυρ εκτοξευόταν από ειδικούς χάλκινους σωλήνες (ένα είδος «μεσαιωνικού φλογοβόλου») που λειτουργούσαν με πετάλια, τοποθετημένους στα δρομώνια – τα μεγάλα πολεμικά πλοία των Βυζαντινών. Επίσης, πετάγονταν πήλινα αγγεία γεμάτα με το μίγμα, που εξερράγησαν με την πρόσκρουση.

Αδύνατο να σβήσει

Αυτό που έκανε το υγρό πυρ τόσο τρομακτικό ήταν ότι δεν μπορούσε να σβήσει με νερό — πιθανώς επειδή περιείχε άσβεστο, που αντιδρά βίαια όταν βραχεί. Σύμφωνα με μεσαιωνικά κείμενα, ο μόνος τρόπος για να σβήσει ήταν με μείγμα από ούρα, άμμο και ξίδι. Οι εχθροί των Βυζαντινών δεν το γνώριζαν αυτό. Έτσι, οι Βυζαντινοί κατάφεραν να αποκρούσουν την αραβική πολιορκία της Κωνσταντινούπολης το 717–718 μ.Χ.

Γιατί λέγεται “Greek fire”;

Η ονομασία “Greek fire” δόθηκε από ξένους λαούς και υιοθετήθηκε στις δυτικές γλώσσες. Οι ίδιοι οι Βυζαντινοί αποκαλούσαν το όπλο “υγρόν πῦρ” ή “πῦρ Ρωμαϊκόν” (ρωμαϊκή φωτιά), καθώς ήταν μέρος της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η σύνθεση αποδίδεται σε έναν Έλληνα εφευρέτη που ζούσε στον Λίβανο, στην αρχαία Ηλιούπολη (Heliopolis).

Η πρώτη θερμή εισβολή του καλοκαιριού ξεκινάει από σήμερα και θα διαρκέσει μέχρι και τα μέσα περίπου της επόμενης εβδομάδας.

Σημαντική άνοδος της θερμοκρασίας αναμένεται από σήμερα στη χώρα μας, καθώς -σύμφωνα με τον μετεωρολόγο Κλέαρχο Μαρουσάκη– η πρώτη αξιόλογη θερμή εισβολή του καλοκαιριού βρίσκεται προ των πυλών.

Μια ιδιαίτερα θερμή αέρια μάζα ξεκινά από τις βόρειες ακτές της Αφρικής και κινείται ανατολικά-βορειοανατολικά, επηρεάζοντας σταδιακά την Ελλάδα και ανεβάζοντας αισθητά τις θερμοκρασίες.

Το θερμό κύμα θα φέρει ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες, οι οποίες σε αρκετές περιοχές – κυρίως της ηπειρωτικής χώρας- θα αγγίξουν ακόμη και τους 38°C.

Παράλληλα σύμφωνα με τον μετεωρολόγο το θερμικό μοτίβο κρύβει και εκπλήξεις καθώς όπως αναφέρει σε ανάρτησή του μια πιο ψυχρή αέρια μάζα στη μέση και ανώτερη τροπόσφαιρα αναμένεται να κινηθεί προς την περιοχή μας με αποτέλεσμα το διήμερο Πέμπτη – Παρασκευή να εκδηλωθούν επικίνδυνες καταιγίδες τις απογευματινές και πρώτες βραδινές ώρες προς τα βόρεια τμήματα της χώρας μας.

στην Ρόδο το θερμόμετρο θα φτάσει μέχρι και 32 βαθμούς τις μεσημεριανές ώρες !

🔹 Ποιος είναι – Σύντομη περιγραφή

Ο Δρ. Σταμάτιος Κριμιζής είναι ένας διεθνώς αναγνωρισμένος Έλληνας αστροφυσικός, γνωστός για τη συμβολή του σε πολλές διαστημικές αποστολές της NASA και της ESA. Έχει διατελέσει επικεφαλής ερευνητής ή συνεργάτης σε 21 διαστημικές αποστολές, συμπεριλαμβανομένων των Voyager 1 και 2, του Cassini-Huygens και του New Horizons .ellines.com+2fortunegreece.com+2eef.edu.gr+2

📘 Βιογραφικό του

• Γέννηση: 1938, Βροντάδος, Χίος, Ελλάδα
• Σπουδές:
  • Πτυχίο Φυσικής, Πανεπιστήμιο της Μινεσότα (1961)
  • Μεταπτυχιακές σπουδές (M.Sc. 1963, Ph.D. 1965) στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα, υπό την καθοδήγηση του James Van Allen
• Καριέρα:
  • Καθηγητής στη Σχολή Φυσικής και Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Αϊόβα
  • Από το 1968, επικεφαλής της Ομάδας Διαστημικής Φυσικής στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins
  • Από το 2004, επίτιμος διευθυντής του Τομέα Διαστήματος στο ίδιο εργαστήριο ellines.com+1fortunegreece.com+1ellines.com+2fortunegreece.com+2sofokleousin.gr+2

💼 Το έργο του – Τι άφησε πίσω

• Voyager 1 και 2: Συμμετείχε ως επικεφαλής ερευνητής στο πείραμα ανίχνευσης φορτισμένων σωματιδίων χαμηλής ενέργειας (LECP), συμβάλλοντας στην κατανόηση της ηλιόσφαιρας και του διαστρικού χώρου .
• Cassini-Huygens: Συμμετοχή σε πειράματα για τη μελέτη της μαγνητόσφαιρας του Κρόνου και των δορυφόρων του.
• New Horizons: Συμμετοχή στην αποστολή που εξερεύνησε τον Πλούτωνα και τη Ζώνη Κάιπερ.
• Έχει δημοσιεύσει πάνω από 530 επιστημονικές εργασίες και έχει λάβει πολυάριθμα διεθνή βραβεία, όπως το Exceptional Scientific Achievement Medal της NASA και το COSPAR’s Space Science Award .newsbeast.gr+2ellines.com+2astro.planitario.gr+2fortunegreece.com+2newsbeast.gr+2ellines.com+2sofokleousin.grfortunegreece.com

🏡 Προσωπικά στοιχεία

• Τόπος γέννησης: Βροντάδος, Χίος, Ελλάδα
• Οικογένεια: Γιος Έλληνα μετανάστη που πηγαινοερχόταν στην Αμερική.
• Τρέχουσα θέση: Επίτιμος διευθυντής του Τομέα Διαστήματος στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.ellines.com+1fortunegreece.com+1ellines.com+2fortunegreece.com+2sofokleousin.gr+2

🧭 Κληρονομιά – Γιατί τον θυμόμαστε σήμερα

Ο Δρ. Σταμάτιος Κριμιζής έχει αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στην επιστήμη της διαστημικής φυσικής. Η συμβολή του στις αποστολές Voyager, Cassini και New Horizons έχει εμπλουτίσει σημαντικά την κατανόησή μας για το ηλιακό σύστημα και πέρα από αυτό. Η αφοσίωσή του στην επιστήμη και η επιμονή του στην εξερεύνηση του αγνώστου τον καθιστούν πρότυπο για τις επόμενες γενιές επιστημόνων